Enciklopediju SNP-a vredelo je čekati
Na Međunarodnom sajmu knjiga u Novom Sadu je u fokusu bila izdavačka delatnost Srpskog narodnog pozorišta, sa posebnim akcentom na Enciklopediji SNP-a, čiji je prvi tom, punih pola veka od formiranja prvog redakcijskog odbora, konačno izašao iz štampe.
Kako je, naime, podsetio dr Zoran Đerić, zamenik upravnika našeg najstarijeg profesionalnog teatra, ta prva redakcija oformljena je 1972, a činili su je Dušan Popović, kao glavni i odgovorni urednik, prof. dr Božidar Kovaček, koji je bio nosilac naučnoistraživačkog projekta, urednici Miloš Hayić, Luka Dotlić i Vlada Popović, te mr Miroslav Radonjić, kao sekretar redakcije.
– Ta prva redakcija koncipirala je ovo značajno izdanje, sačinila azbučnik i uz pomoć stotinak saradnika otpočela obradu enciklopedijskih jedinica. Nažalost, ovi poslovi su početkom devedesetih godina prošlog veka obustavljeni, da bi u povodu obeležavanja 150. godišnjice teatra bio učinjen pokušaj da se rad na Enciklopediji nastavi i privede kraju. Tada su postavljeni i određeni kompromisni okviri, kako bi posao napokon bio okončan, pa je tako jedinicama obuhvaćen repertoar do 1986, a ova je godine granična i za osobe, odnosno članove SNP-a i autore izvođene na njegovoj sceni, s tim da se, naravno, njihove biografije redovno ažuriraju do današnjih dana – pojasnio je dr Đerić.
Osim biografskih činjenica o glumcima, pevačima, baletskim igračima, muzičarima, rediteljima, koreografima, dirigentima, dramaturzima, scenografima, kostimografima, članovima uprave i tehničkog osoblja najstarijeg profesionalnog teatra u Srba... Enciklopedija sadrži i podatke o istoričarima pozorišta i kritičarima koji su pisali o SNP, zatim dobrotvorima i drugim ljudima i institucijama koji su uticali na rad teatra, a tu su, naravno, i detalji o svim predstavama izvedenim u posmatranom periodu, dakle od 1861. do 1986. I tako je najzad, nakon punih pola veka, zahvaljujući i finansijskoj podršci Pokrajine, Ministarstva kulture i Fondacije „Novi Sad - Evropska prestonica kulture”, iz štampe izašao prvi tim Enciklopedije, koji obuhvata odrednice od A do I, uskoro će biti objavljen i drugi, dok bi treći trebalo da se pojavi do kraja godine.
Kada je reč o drugim izdanjima SNP-a, Đerić je podsetio na to da obnovljeno „Pozorište”, nastariji časopis posvećen teataru u nas, čiji je prvi broj objavljen još 1871. godine. U svojoj aktuelnoj fazi list izlazi dva puta godišnje i prvi broj za 2022. pojaviće se 28. marta, na Dan SNP-a. Obnovljene su takođe i neke edicije, poput „Iz istorije pozorišta”, unutar koje su publikovane knjige „Život, književno i pozorišno delo Anastasija Nikolića” Ivane Ilić Kiš, kao i rukopis Marka Maletina „Suton vojvođanske pozorišne tradicije”, koji je na objavljivanje čekao još od početka šezdesetih godina prošlog veka.
Inače, je uručena i Nagrada „Sava Šumanović”, najznačajnije priznanje Međunarodne izložbe umetnosti „Art ekspo”, i to Stevanu Kojiću, redovnom profesoru na Katedri za nove likovne medije Akademije umetnosti u Novom Sadu i na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju. Priznanje je laureatu uručeno u Auli Novosadskog sajma, u ambijentu postavke „Sekvence iz vojvođanske umetnosti 20. veka”, noseće izložbe priredbe „Art ekspo” na kojoj su predstavljena dela velikih novosadskih autora - Jovana Soldatovića, Jožefa Ača i Boška Petrovića. Žiri, koji su tvorili Sava Stepanov, Vesna Latinović i Slavica Žarković, vodio se, kako je obrazloženo, činjenicom da je Kojić jedan od najzapaženijih umetnika srednje generacije u čijem je fokusu kompjutersko-tehnološka umetnost, te da njegova ostvarenja „na uzbudljiv i kultivisan način definišu jasne estetske i etičke potencijale” ove umetnosti.
„Stevan Kojić sve svoje sadržinske, vizuelno-oblikovne i poetske namere definiše odista personalizovanim estetskim sistemom, koji njegovu stvaralačku misao čini kompaktnom, razložnom i čitaivom. Zbog toga Kojićev višegodišnji vciklus multimedijalnih ostvarenja, precizno naslovljen kao Samoodrživi sistemi apsurda, u eri globalne medijalizacije, kompjuterizacije i rane robotike, precizno razotkriva duh i karakter zalančanog odnosa pojedinac-društvo-tehnologija-priroda”, pojašnjava žiri u svom obrazloženju, uz napomenu da Kojićeva visokotehnološka umetnost nikada nema karakteristiku nekakvog utopističkog projekta, nego se radi o svojevrsnoj potvrdi stvarnosti, potpuno prživljene i proverene gestom kojim on kao autor „prepoznaje, kritički analizira, filozofira i razotkriva suštinske manifestacije sveta i vremena u kome živimo”.
M. Stajić