DEMENCIJA SMANJUJE ŽIVOTNI VEK Novi podaci o preživljavanju i potrebama za negom

Očekivano trajanje života nakon dijagnoze može biti i do 13 godina kraće, u zavisnosti od starosti i pola pacijenta. Osim toga, prosečno vreme do smeštaja u dom za stare je tri godine nakon postavljanja dijagnoze. Ova studija pruža najdetaljnije podatke o tome koliko dugo ljudi žive nakon što im se dijagnostikuje demencija i kada najčešće postaju zavisni od institucionalne nege.

Prema rezultatima istraživanja, životni vek nakon dijagnoze demencije značajno zavisi od starosti i pola pacijenta. Žene sa 60 godina, prema procenama, mogu očekivati još oko 9 godina života nakon dijagnoze, dok žene sa 85 godina preživljavaju u proseku još samo 4,5 godine. S druge strane, situacija za muškarce je još dramatičnija. Muškarci sa 60 godina očekuju još oko 6,5 godina života, dok 85-godišnjaci sa demencijom preživljavaju još samo 2,2 godine. Ovi podaci ukazuju na veliku varijabilnost u preživljavanju, koja zavisi od brojnih faktora, uključujući starost i pol pacijenta.

Prema analizi, dijagnoza demencije skraćuje životni vek za oko 2 godine kod osoba sa 85 godina, za 3 do 4 godine kod onih sa 80 godina, i do 13 godina kod osoba koje sa 65 godina dobiju dijagnozu. Ove brojke ukazuju na to koliko ranije postavljena dijagnoza može uticati na preživljavanje i kvalitet života obolelih.

Pored toga, istraživanje ukazuje na to da mnogi oboleli brzo razvijaju potrebu za institucionalnom negom. Oko trećine osoba sa dijagnozom demencije smešta se u dom za stare u roku od tri godine nakon dijagnoze. Zanimljivo je da je 13% pacijenata primljeno u dom već u prvoj godini, dok je broj obolelih koji su smešteni u dom u trećoj godini dostigao 35%, a u petoj godini više od 57%.

Iako ovo vreme do prijema u domove za stare predstavlja važnu komponentu u procesu planiranja nege, istraživači napominju da ove procene nisu uvek potpuno pouzdane, pa ih treba tumačiti sa oprezom.

Zbog toga, prepoznavanje demencije i pravovremeno planiranje potrebnih usluga, kao što je smeštaj u domove za stare, može značajno unaprediti kvalitet života obolelih. Međutim, predviđanje tačnog vremena kada će biti potrebna ovakva vrsta nege i dalje je izazov za zdravstvene radnike i porodice.

Zanimljiv je podatak da je prosečno preživljavanje duže u nekim populacijama, poput azijskih zajednica, gde je životni vek osoba sa demencijom duži za 1,4 godine u poređenju sa drugim grupama. 

Takođe, osobe sa Alzheimerovom bolešću, najpoznatijim oblikom demencije, u proseku žive 1,4 godine duže nego oni sa drugim oblicima demencije. Ove razlike mogu biti rezultat genetskih faktora, socijalnih faktora ili pristupa lečenju, što naglašava važnost individualnog pristupa svakom pacijentu.

Istraživanje se oslanja na podatke iz 261 studije sprovedene između 1984. i 2024. godine, obuhvatajući više od 5 miliona ljudi sa dijagnozom demencije, od kojih su 63% bile žene. Većina studija potiče iz Evrope i Severne Amerike, a prosečno vreme praćenja pacijenata bilo je 7 godina. Ovaj opsežan pregled omogućio je analizu najvećeg broja studija do sada, što je omogućilo izuzetno detaljan uvid u prognoze vezane za životni vek i potrebu za institucionalnom negom.

Iako su rezultati istraživanja veoma korisni, autori priznaju da postoje određena ograničenja u metodologiji. Na primer, razlike u sprovođenju studija, kao i nedoslednosti u izveštavanju o faktorima kao što su socioekonomski status, rasa, stepen bolesti i postojeće bolesti, mogli su uticati na tačnost procena. Uprkos tome, autori smatraju da su njihovi zaključci značajni i da nude potencijal za preciznije i individualizovane prognoze za obolele od demencije.

Autori sugerišu da bi buduća istraživanja trebalo da se fokusiraju na uključivanje pacijenata od trenutka dijagnoze, kako bi se uzeli u obzir lični, socijalni i zdravstveni faktori, a ne samo očekivani životni vek. Takođe, važno je uključiti relevantne funkcionalne mere koje mogu ukazati na kvalitet života pacijenta, a ne samo na njegovu dužinu.