ZBOG ALKOHOLIZMA NA PSIHIJATRIJI GODIŠNJE IMAJU 500 HITNIH PRIJEMA Na lečenje dolaze i adolescenti

– Radi lakšeg pristupa zdravstvenom sistemu i određivanja vida lečenja zavisnika od alkohola oformljen je i Tim za zavisnost od alkohola, u okviru polikliničke službe Klinike za psihijatriju Univerzitetskog kliničkog centra Vojvodine – kaže za „Dnevnik“ dr Dragana Ratković sa Klinike za psihijatriju KCV.

Po važećoj Međunarodnoj klasifikaciji bolesti, postoji šest kriterijuma za postavljanje dijagnoze bolesti zavisnosti, od kojih pacijent mora imati najmanje tri – i to tokom godinu dana. To su jaka želja ili osećaj prinude za uzimanjem supstance; otežana kontrola oko uzimanja psihoaktivne supstance u smislu početka, završetka i uzete količine; pojava apstinencijalnog sindroma nakon prestanka ili smanjenja količine uzimanja supstance. Tu su i porast tolerancije odnosno potreba za povećanjem količine supstance koja se uzima da bi se postigli efekti koji su ranije postojali u nižim dozama; i, naravno, nastavak uzimanja supstanci uprkos saznanju o njenim štetnim posledicama po zdravlje.

– U proseku, sa redovnijim pijenjem mladi počinju između 18. i 20. godine života. Međutim, u našim krajevima prvi kontakt sa alkoholom dešava se još u ranoj mladosti. Nije retkost da roditelji maloletnoj deci ponude penu piva ili malo crnog vina radi „bolje krve slike“. Tada nisu svesni činjenice da se zavisnost od alkohola brže razvija ukoliko je do prvog kontakta sa alkoholom došlo ranije – navodi dr Ratković.

Po njenim rečima, jedan od uzroka zavisnosti, pored biološkog i psihološkog, jeste i socio-kulturni. Ovaj pristup ističe značaj socijalnog okruženja u kojem pojedinac živi, kao i značaj tradicije, običaja i pravila koje to okruženje poštuje. U praksi, to bi značilo da će napeta osoba pre potražiti u alkoholu „lek“ za svoje stanje ukoliko živi u sredini koja odobrava pijenje alkoholnih pića, kao što je slučaj kod nas. Značajna je i uloga porodice u izgradnji stavova prema životu, pa i prema pijenju.

Zavisnost od alkohola se smatra trećom bolešću savremenog sveta, odmah iza kardiovaskularnih i malignih oboljenja. Procene Svetske zdravstvene organizacije govore da u proseku 3% stanovništva boluje od zavisnosti od alkohola. Da bi se shvatila prava složenost ove bolesti, ovaj broj treba pomnožiti sa tri, jer zavisnost pojedinca direktno ugrožava najmanje tri osobe iz njegove okoline – bračnog partnera, dete i kolegu sa posla.

- Zavisnost od alkohola se razvija postepeno. Ta postepenost ometa okolinu da na vreme uoči i prepozna prve znake bolesti, pa do toga dolazi tek u poodmakloj fazi, kada su kod osobe ozbiljno izraženi karakterni, zdravstveni, porodični, profesionalni i socijalni problemi. Uz to, i sami zavisnici od alkohola dugo  prikrivaju svoje stanje, jer ne žele da prihvate da su zavisni i godinama odlažu javljanje na lečenje – kaže dr Ratković.

Ona navodi da se alkoholizam, odnosno zavisnost od alkohola, relativno retko sreće u populaciji mladih do 25. godine. Razlog za to je što prirodan tok razvoja zavisnosti od alkohola traje u proseku od 10 do 15 godina, mada i ovde postoje izuzeci, tako da su među najmlađim pacijentima dvadesetogodišnjaci.

Za započinjanje psihijatrijskog lečenja bolesti zavisnosti neophodna je motivacija odnosno odluka pacijenta. Hospitalno lečenje podrazumeva izdvajanje iz socijalne sredine, detoksikaciju odnosno prevazilaženje apstinencijalne krize, psihofarmakoterapiju i u određenim slučajevima averzivnu terapiju (blokator protiv alkohola). Da bi se taj cilj realizovao nužno je, od samog početka lečenja, pridržavati se nekih osnovnih pravila ponašanja koje će obezbediti uspešan početak terapije i umanjiti rizik od recidiva .

U osnovna pravila spadaju strogo izbegavanje kafane i društva sa kojima je osoba pila, da se u kući ne drži alkohol, redovno uzimanje averzivne terapije, kao i da se shvati da je svaki dan bez pića kapital, da i ako dođe do krize važno ju je prepoznati a potom i adekvatno reagovati, tokom lečenja treba pomagati drugim pacijentima, otvoreno govoriti o sebi kao zavisniku i ako dođe do recidiva što pre se javiti psihijatru i nastavite lečenje.

Ljubica Petrović