Episkop Gorazd, češki svetac Srpske pravoslavne crkve: RUKOPOLOŽEN U KRUŠEDOLU, stradao zbog pomoći atentatorima na poznatog nacistu
Srpska pravoslavna crkva danas molitveno proslavlja Svetog sveštenomučenika Gorazda Češkog. Ovaj svetac okončao je svoj život, mučenički, u vihoru Drugog svetskog rata. Njegov život je zanimljiv jer je kao Čeh monaški postrig i episkopski čin dobio u Srpskoj pravoslavnoj crkvi.
Kako piše u žitijima svetaca Srpske pravoslavne crkve, rođen je 26. maja 1879. godine kao Maćej Pavlik. Posle završenog Bogoslovskog fakulteta u Olomoucu 1902. godine rukopoložen u Rimokatoličkoj crkvi u čin prezvitera.
U jednom jakom pokretu povratka Čeha u pravoslavlje, Maćej Pavlik se obraća Svetom arhijerejskom sinodu Srpske pravoslavne crkve s molbom da ga primi pod svoju jurisdikciju. On je ovo učinio zbog toga što je do raspada Austrougraske 1918. godine duhovno staranje o pravoslavnima u Češkoj vodio episkop zadarski.
Zamonašen je u manastiru Krušedolu 21. septembra 1921. godine i dobio ime Gorazd. Patrijarh Dimitrije ga je rukopoložio u čin episkopa 25. septembra iste godine. Bio je veoma aktivan na organizovanju svoje eparhije. Episkop Gorazd je 28. oktobra 1938. godine uputio svim poglavarima pravoslavnih crkava, jednu poslanicu i pozvao celu svetsku javnost u pomoć.
Nemci su ga tada dobro zapamtili. Češki rodoljubi-padobranci, su doleteli iz Engleske i izvršili atentat na Rajnharda Hajdriha u Pragu, našli su sklonište u kripti pravoslavnog katedralnog hrama svetih Ćirila i Metodija u Pragu. Gestapo je saznao ulogu episkopa Gorazda, koga su uhapsili sa saradnicima. Posle velikih mučenja osuđen je na streljanje 3. septembra, a sutradan 4. septembra 1942. godine streljali su ga Nemci u praškom predgrađu Kobilisi, a potom spalili u praškom krematorijumu.
Tog dana Nemci su zabranili rad Pravoslavne crkve u Čehoslovačkoj, a njenu imovinu su konfiskovali.