Novosadski fakulteti spremaju se za promene

To je ujedno i glavni cilj projekta “Državna matura„, Ministarstva prosvete. Prema predlogu, od 2024. biće uvedena državna matura koja će se polagati po završetku srednje škole, kako bi se ukinuo dosadašnji sistem polaganja prijemnih ispita iz određenih predmeta. Državna matura bi podrazumevala polaganje srpskog jezika za sve đake, i u zavisnosti od tipa srednje škole još dva predmeta.

Mnogi fakulteti već su reagovali na ove izmene i pripremili su planove polaganja za 2024/2025. godinu, a neki su požurili, jer je broj studenata koji upisuje njihove studijske programe izuzetno nizak. Osnovni problem je u tome što slična matura na kraju srednje škole i danas postoji, ali ne ulazi u bodove koji se računaju pri prijemu na fakultet, što bi se, uvođenjem novih pravila, promenilo, te bi se kandidati upisivali isključivo na osnovu opšteg uspeha i uspeha na državnoj maturi.

Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Novom Sadu objavio je poziv na besplatnu pripremu za prijemni ispit, kao i materijale za pripremu i zbirku zadataka, što, drugim rečima, znači da se uslovi upisa na ovaj, sve traženiji fakultet, nisu promenili. Slično je i na Pravnom fakultetu, gde je u toku treći ciklus besplatne pripreme, a popunjavaju se mesta za četvrti. Takođe,izašao je i priručnik za polaganje prijamog ispita iz srpskog jezika, kao i zbirka zadataka. Prema njihovom pravilniku najviše 40 bodova kandidat ostvaruje po osnovu uspeha u srednjoj školi, a na testu iz srpskog najviše 60 bodova.

I ove godine Tehnološki fakultet Novi Sad organizuje besplatnu pripremnu nastavu za polaganje prijemnog ispita. Prijemni ispit se polaže iz predmeta Hemija ili Matematika, i to na pet studijskih programa.

I u Beogradu čekaju izmene

Na Univerzitetu u Beogradu neki fakulteti već su napravili korake u tom pravcu. Pravni fakultet prvi je najavio da je prihvatio da državna matura koja je planirana za 2024. godinu bude jedini uslov za upis na ovu visokoškolsku ustanovu, što znači da brucoši u školskoj 2024/2025. godini neće polagati prijemni ispit. Državnu maturu umesto prijemnog ispita priznavaće i Šumarski, Biološki i Geografski fakultet u Beogradu, a Fakultet političkih nauka i Učiteljski fakultet čekaju odluku svog Nastavno-naučnog veća.

Nastavno-naučno veće Ekonomskog fakulteta u Subotici donelo je odluku o izmeni i dopuni Pravilnika o načinu polaganja prijemnog ispita i rangiranju kandidata za upis u prvu godinu osnovnih studija, kojom se menja predmet polaganja prijemnog ispita, te je umesto predmeta Osnovi ekonomije, za polaganje prijemnog ispita određen predmet Principi ekonomije. Prilikom podnošenja prijave na konkurs, kandidat je dužan da se opredeli za dva od sledećih ponuđenih predmeta: Principi ekonomije, Poslovna ekonomija, Matematika, Filozofija sa logikom i Informatika.

Fakultet tehničkih nauka još uvek nije objavio uslove upisa na svoje studijske programe na 27 studijskih grupa osnovnih studija i dve grupe strukovnih.

Medicinski fakultet doneo je novi pravilnik o upisu, ali on nema veze sa državnom maturom. Tako će se ocenjivati zbir ocena u srednjoj školi, najviše do 40 odsto, po 10 posto nose srpski jezik, matematika i test iz hemije za studente čije školovanje traje četiri godine, i poseban test iz biologije, koji nosi 30 posto poena.

Na Filozofskom fakultetu ništa se nije promenilo. Izbor kandidata za upis u prvu godinu osnovnih studija obavlja se prema rezultatu postignutom na klasifikacionom ispitu i prema opštem uspehu postignutom u srednjoj školi. Pod opštim uspehom u srednjoj školi podrazumeva se zbir svih prosečnih ocena iz svih predmeta u prvom, drugom, trećem i četvrtom razredu pomnožen sa dva. 

Opšti uspeh u srednjoj školi računa se zaokruživanjem na dve decimale. Po ovom osnovu kandidat može steći najmanje 16, a najviše 40 bodova. Na klasifikacionom ispitu kandidat može da osvoji najviše 60 bodova.

Prirodno-matematički fakultet drži se pravilnika o polaganju prijemnog ispita od prošle godine, i već je organizovao pripremnu nastavu. Prijemni ispit polaže se iz predmeta matematika, fizika, hemija, geografija, zaštita životne sredine, osnove turizma ili turistička geografija, u zavisnosti od odabira studijske grupe.

Akademija umetnosti ostavila je svoje prijemne ispite, koji se, zbog specifičnosti studija, i dalje izvode nešto ranije, traju u više segmenata i završavaju se nešto kasnije u odnosu na ostale visokoobrazovne institucije.

Još ove godine sve visokoškolske ustanove upisuju brucoše po starom, a sledeće godine uvodi se državna matura, te će mnogi fakulteti ukinuti prijemni i za upis vrednovati uspeh iz srednje škole i sa državne mature. Tako, od ukupno 15 fakulteta na Unverztetu u Novom Sadu (UNS), od sledeće godine neće biti prijemnog ispita na pet, te će budući brucoši upisivaće željeni fakultet samo na osnovu uspeha iz srednje škole. Kada je reč o vrednovanju rezultata državne mature, pet fakulteta UNS-a neće uvoditi dodatne prijemne ispite ili ispite za proveru sklonosti i sposobnosti za upis ni na jedan studijski program. To su: Pravni fakultet, Tehnološki fakultet, Građevinski fakultet u Subotici, Pedagoški fakultet u Somboru i Ekonomski fakultet u Subotici. Na ostalim fakultetima situacija će se  razlikovati u zavisnosti od studijskog programa na koji kandidat želi da se upiše.

Građevinski fakultet u Subotici spremio se za promene. Prema pravilniku za upis u školsku 2024-2025. godinu predvideo je direktnu prolaznost na osnovu uspeha iz srednje škole. I to 40 posto nosi opšti uspeh, 10 posto maternji jezik, 40 posto matematika, 10 posto predmet koji je fakultet odredio, a za umetničke profile i uspeh iz teorijskog dela maturskog ispita, koji nosi 10 posto.

Na Tehnički fakultet Mihajlo Pupin u Zrenjaninu konkurs će se objaviti nakon odluke Vlade Srbije (po pribavljenom mišljenju visokoškolskih ustanova i Nacionalnog saveta o broju studenata za upis u prvu godinu studijskog programa koji se finansira iz budžeta. Konkurs za upis sadrži broj studenata za određene studijske programe, uslove za upis, merila za utvrđivanje redosleda kandidata, postupak sprovođenja konkursa, način i rokove za podnošenje žalbe na utvrđeni redosled, kao i visinu školarine koju plaćaju studenti čije se studiranje ne finansira iz buyeta. Među objavljenim uslovima za upis nema podataka o prijemnim ispitima.

Fakultet fizičkog vaspitanja i dalje organizuje prijemni ispit fizičke spremnosti za izvođenje vežbi i veština. Maksimalan broj bodova koje kandidat može da osvoji na prijemnom ispitu je 60, a minimalan broj bodova za prolaz je 20.

Pedagoški fakultet u Somboru još uvek nije objavio uslove za upis u narednu akademsku godinu, pa se pretpostavlja da će prijemni ispit biti redovno organizovan.

Učiteljski fakultet na mađarskom nastavnom jeziku u Subotici objavio je uslove upisa. Na Nastavno-naučnom veću usvojeni su kriterijumi upisa za školsku 2024/25. godinu na programe osnovnih akademskih studija koji se realizuju na Učiteljskom fakultetu na mađarskom nastavnom jeziku. Shodno preporukama Ministarstva, kao i specifičnostima pojedinih studijskih programa u kriterijume su uključeni i elementi državne mature, za koju je planirano da počne da se sprovodi od 2024. godine. Učiteljski fakultet na mađarskom nastavnom jeziku u Subotici zadržava pravo izmene navedenih kriterijuma u slučaju odlaganja početka primene državne mature ili drugih promena u koncepciji državne mature i uvođenju novih ispita koji će se u okviru nje moći polagati.

Ivana Radoičić