Od Radulova, preko Karlovaca do SAD: Radulovački - ljudi od akcije

Ali nije to jedino u čemu ide očevim stopama. Koristeći kao osnovu zapise - vinjete koje je profesor Radulovački ostavio o članovima porodice i događajima iz života, Peđa je pre svega uz pomoć rođake Budislave Bube Jelenković iz Karlovaca sakupio mnoštvo građe iz prošlosti i nedavno izdao monografiju „Porodična istorija Radulovačkih“ koja donosi obilje manje poznatih činjenica o toj karlovačkoj familiji.

Porodična sećanja i faktografske podatke ukrstili su njih dvoje u fotografijama, dokumentima i isečcima iz novina bogato ilustrovanom štivu na više od 260 strana, sa zabeleškama profesora Radulovačkog, otkrivajući detalje iz života svih članova porodice, a ujedno pružajući onima koji budu imali monografiju u rukama, priliku da saznaju dosta toga iz prošlosti Sremskih Karlovaca.

„U evoluciji bilo koje porodične istorije tvrdim da je najčešće pojedinac taj koji transformiše izglede budućih generacija. Prvi takav Radulovački bio je moj pradeda Ignjat, koji je zahtevao izvrsnost i pokrenuo generacije naše porodice na smislene i poštovane karijere. Verujem da je moj otac nastavio ovu tradiciju. Njegova inicijativa da emigrira u SAD bila je još jedan transformatorski katalizator za porodicu Radulovački. Vizija i napor mog oca otvorili su novo poglavlje  u istoriji naše porodice. Iako je naša porodica pustila korenje u SAD, vrlo je jasno koliko smo posvećeni svom nasleđu i održavanju veza sa Srbijom,  Karlovcima...“, kaže u uvodu porodične monografije Predrag Radulovački, navodeći i razloge svoga oca za emigraciju, a to su nedostatak stana, loša materijalna situacija i još lošije mogućnosti za istraživanje.

Po pisanju autora monografije, veruje se da su prvi Radulovački u ove krajeve, tačnije Sremske Karlovce i okolinu došli u vreme velike Seobe Srba 1690. godine iz mesta Radulovo na tromeđi Srbije, Bosne i Crne Gore. Ta godina našla se na porodičnom grbu koji objedinjuje sve karakteristike familije, uključujući i deo omiljenog  citata profesora Radulovačkog iz Biblije „Kucajte i otvoriće vam se“.

Filantropija kao porodično opredeljenje

U monografiji je dužna pažnja posvećena i profesorovim filantropskim i potezima kojima je davao podršku srpskim, ali studentima iz Amerike.

On je osmislio i od 1990. do 2002. organizovao Jugoslovenski studentski letnji program na Univerzitetu Ilinois,  2005. ustanovio nagradu za studenta četvrte godine medicine na istom univerzitetu, 2007. finansirao obnovu česme Četiri lava u Sremskim Karlovcima, dve godine kasnije i sanaciju fasade Ekološkog centra - objekta Pokreta gorana Vojvodine, koji je posle poneo njegovo prezime,  nadgrobnog spomenika Branka Radičevića na Stražilovu 2010. i izgradnju  samoodržive zgrade u dvorištu Ekološkog centra (2011).

Po predanju taj prvi Radulovački u Sremskim Karlovcima bio je Ignjat za kog se pretpostavlja da je rođen na prelomu 18. i 19. veka, a od njegovog unuka koji je poneo dedino ime (1858-1933), opštinskog činovnika i sudskog izvršitelja, člana Starateljstva gimnazijskih fondova, koji je u braku sa Kristinom  iz Srbobrana imao osmoro dece – četiri sina i isto toliko kćeri, porodica se značajno grana i ide uzlaznom linijom.

„Radulovački su ljudi od akcije, rekla je jednom moja baba Milka, koji poštuju svoje nasleđe i istoriju. Osnovna vrednost naše porodice je obrazovanje. Potekli smo od učitelja koji su nam preneli moć intelektualne radoznalosti. Negujemo sve porodične uspehe sećajući se svojih skromnih početaka. Višegeneracijsko putovanje od male porodične kuće Radulovačkih u blizini vinograda u Ćušilovu do zasluženih počasti se nastavlja u Americi gde nova generacija Radulovačkih piše sledeće poglavlje naše porodične istorije“, napominje Predrag Radulovački.

I monografija koju je zajedno sa rođakom Budislavom priredio, u kojoj pored očevih sećanja ima i prilog brata od tetke Aleksandra Radetića, izgleda kao putovanje kroz vreme. Kroz prikaz svakog od Ignjatove dece i potomaka, oslikao je  život, porodične i prilike u Karlovcima i drugim mestima tokom Velikog i Drugog svetskog rata, period posle oslobođenja do današnjih dana. Iz ovog štiva saznaje se da su neki od Radulovačkih bili učesnici Balkanskog, Prvog svetskog rata, da je otac profesora Miodraga Radulovačkog, Georgije - Đoka  bio ratni zarobljenik u Stalagu ili Oflagu u Nemačkoj tokom Drugog svetskog rata, i niz simpatičnih detalja iz svakodnevnog života. Kroz tekst, a posebno fotografije, prati se životni i profesionalni put, te naučna dostignuća profesora Radulovačkog - od malih nogu u Paragama gde je rođen, pošto su mu tamo roditelji bili učitelji,  preko Karlovačke gimnazije, Medicinskog fakulteta u Beogradu, angažmana na Univerzitetu u Kartumu u Africi, do Univerziteta Ilinois u Čikagu na kom je završio karijeru postavši prethodno i inostrani član SANU.  „Danas potomci žive u SAD. Osmoro nosi prezime Radulovački, od čega je nas šestoro potomaka. Moja porodica u Grenviču, uključujući mene, mog starijeg sina Grant (26), mlađeg Reid  (23) i porodica moga brata Branka u Atlanti, koji ima kćerku Kejti (25) i sina Rajana (23). U Sjedinjenim Američkim Državama pridružili su nam se rođaci Saša i Branko Radetić. Duh naše porodice u Srbiji čuvaju moja tetka Mina i rođaka Buba. Mislim da će se u budućnosti roditi još Radulovčkih koji će produžiti duh familije“, zaključuje Predrag Radulovački.

Zorica Milosavljević