Iz arhiva grada: Ribarsko ostrvo nije dato

Nove zgrade i soliteri neprestano su nicali, a pojedini delovi grada su promenili svoj izgled zauvek. Kako pojašnjava direktor Istorijskog arhiva grada Petar Đurđev, u to vreme gradski urbanisti su razmišljali gde mogu da pronađu prostor koji bi mladom samoupravljačkom društvu mogao da koristi za rekreaciju i razonodu. Na osnovu njihovog predloga i Zakona o šumama, Skupština opštine Novi Sad je 31. avgusta 1964. godine donela odluku o proglašenju Kameničke ade i Ribarskog ostrva za šume sa posebnom namenom.

Na 184,17 hektara Novi Sad je trebao da dobije park-šumu, izletište, rekreacioni centar, sportske i ribolovne terene mesta za logorovanje, kampove i parkirališta. Čini se da je naš grad bio na korak da dobije prostor kojim je mogao da parira i čuvenom Margitinom ostrvu koje se nalazi između Budima i Pešte, a koji decenijama važi za popularnu destinaciju među mađarskim i stranim turistima. Međutim, ispostavilo se da je ta ideja teško sprovodiva u našem gradu. Prema rečima Đurđeva fenomen divlje gradnje nije relikt dvedesetih godina prošlog veka jer se s tim naše društvo ozbiljnije susrelo već u šezdesetim godinama prošlog. Prostor Ribarskog ostrva su koristili ribari i veliki broj građana je nelegalno podigao vikendince, čime je ugrožena opštu sigurnost, zbog plavnog područja.

- Novi Sad se 1965. godine suočio s velikom opasnošću od izlivanja Dunava – podseća Đurđev. - Odbrana grada kao i ostatka Vojvodine je trajala gotovo 100 dana, a dobar deo vikendica na Ribarskom ostrvu je bio poplavljen. Gradski oci su 2. avgusta 1965. godine, Odlukom o uslovima izgradnje i korišćenja objekata u zoni poplave naredili rušenje čitavog vikend naselja koje je u to vreme brojalo 120 kuća na Ribarskom ostrvu.

Prema pisanju „Dnevnika“ projekat i predračun za Ribarsko ostrvo koje je izradio Urbanistički zavod, predviđao je radove u tri etape. Prvo bi se nasula plaža, uredile glavne zelene površine, sportski tereni, mlečni restoran, dečji bazen i svlačionice, a kasnije bi se gradio vodovod i kanalizacija i utvrdile obale. Procenjeno je da bi izgradnja Ribarskog ostrva koštala 6,35 miliona tadašnjih novih dinara (635 miliona starih). Kako je naš novinar objasnio u članku sve se zakomplikovalo zbog grešaka s obe strane, odnosno Grada i građana: rušenje je naređeno opštim, a ne individualnim aktom, što se kosilo sa zakonskim odredbama, nije obezbeđena naknada, a postavljalo se i pitanje da li je vlasništvo pojedinaca nad vikend-kućama stečeno na formalno ispravan način.

- Tvrdoglavi vlasnici objekata su podneli žalbu Ustavnom sudu pravdajući se da je rušenje naređeno opštim, a ne individualnim aktom, a posebno su isticali činjenicu da odlukom nije predviđeno obeštećenje vlasnika vikendica – pojašnjava Đurđev. - Gradski predstavnici bili su pritisnuti nezadovoljstvom građana i tužbom pred Ustavnim sudom, pa su rešili da 21. februara 1966. godine  opozovu odluku od 2. avgusta 1965. godine. Dogovor je postignut: neće biti rušena samo legalno podignute vikendice, ali vlasnici nelegalnih objekata su se poslužili lukavstvom tako da su odbijali i izbegavali razgovore o komunalnim objektima, čime su odlagali donošenje rešenja o rušenju.

Kako je naš novinar u svom članku 20. februara 1966. godine zabeležio, članovi Saveta za komunalne poslove predložili su Opštinskoj skupštini da ukine odluku o uslovima izgradnje i korišćenja objekata u zoni odbrane od poplava koja je stupila na snagu 23. avgusta 1965. godine. Objasnio je čitaocima da je odluka „pripremljena na brzinu neposredno posle izlivanja Dunava i poplava, doneta u pravo vreme i sa dobrim namerama ali bez zakonskih osnova“.

- Na kraju problem stanovnika Ribarskog ostrva nadovezao se i na probleme ostalih 5.000 nelegalno podignutih kuća u Novom Sadu u kojima je prema procenama „Dnevnika“ živelo gotovo 20.000 naših sugrađana – pojašnjava Đurđev. - Eskaliraloo 1. avgusta 1966. godine kada je 300 predstavnika vlasnika nelegalno podginutih objekata došlo na sastanak sa gradskim vlastima koji je održan u Gradskoj skupštini. U zapaljivoj atmosferi obe strane su iznele argumente, nakon čega je donet dugoročni plan o postepenom rušenju kuća i dodeli besplatnih placeva u Rumenki, Veterniku Kaću i Bukovcu. Međutim, sve se završilo nepisanim kompromisom o tolerisanju divlje gradnje radi zbrinjavanja prava narastajuće radničke klase.

Ribarsko ostrvo ipak je 1966. godine dobilo auto-kamp i riblji restoran, želja da se izgradi Margitino ostrvo u Novom Sadu ostala je pusti san urbanista i gradskih predstavnika.

Spomenik prirode Ribarsko ostrvo predstavlja zaštićeno prirodno dobro koje se nalazi na levoj obali Dunava. Ono predstavlja krajnji, 1,4 kilometara dug, istočni deo Kameničkog ostrva od kog je odvojeno rukavcem Šodroš širokim 200 metara. Ostrvo danas ne predstavlja pravo ostrvo u geografskom smislu i to zbog postepenog sužavanja zapadnog, odnosno uzvodnog dela rukavca. Pre samog ulaska u vikend naselje Ribarac, nalazi se Turističko naselje „Ribarsko ostrvo“ koje čine kolibe i restorani koji su popularni među Novosađanima za organizovanje raznih proslava. Sa leve strane nalaze se privatni splavovi, sa kojih se vidi špic Štranda.

        S. Kovač