Irinej, patrijarh blage naravi i "jake" reči
BEOGRAD: Arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački i patrijarh, Irinej, ostaće upamćen po blagoj naravi i "jakoj" reči, veran i crkvi i državi.
Na tron je došao 22. januara 2010. godine odlukom Izbornog sabora Srpske pravoslavne crkve, a ustoličen je u beogradskoj Sabornoj crkvi dan kasnije kao 45. poglavar SPC u specifičnom istorijskom trenutku za Crkvu i državu.
Otišao je sa Kosovom i Metohijom u duši i u srcu, a kao prvi među jednakima u SPC, patrijarh Irinej je nosio veliki teret položaja SPC na samoproglašenom Kosovu, ali i u Savernoj Makedoniji i Crnoj Gori, državama bivše Jugoslavije, koje rade na uspostavljanju autokefalnosti.
Bio je maksimalno predan Srbiji i srpskom narodu, gde god on živeo i imao dobre odnose sa nekadašnjom i aktuelnom vlašću.
Borio se da zaustavi raskol u SPC, pozivao na jedinstvo i zajedništvo i pokazao da Crkva i država mogu da imaju dobre odnose.
Prilikom ustoličenja u drevni ton srpskih patrijarha 3. oktobra 2010. u Pećkoj patrijarišiji rekao je da "ako zaboravimo Kosovo, Kosovo će zaboraviti nas", uz veliku zabrinutost da bi Veliki Dečani, Bogoridica Ljeviška, Gračanica, jednoga dana mogli biti u "drugoj državi".
Iako Crkva i patrijarh lično ne dele istovetne stavove o kosovskom pitanju, otvoreno je podržavao aktuelnu vlast, posebno predsednika Aleksandra Vučića.
Kada je ustoličen na mesto patrijarha rekao je da je pred Crkvom najvažniji zadatak da se spasi "sveto Kosovo" i da Crkva u tome treba da pomogne državi, ne žaleći pritom truda, a, kako je kazao, ako treba i žrtava.
Jedna njegova izjava je svojevremeno naišla na osudu opozicionog dela političke scene u Srbiji, kada je rekao "da se Vučić lavovski bori za KiM".
"I sada mislim da se predsednik Vučić lavovski bori za KiM, i to pod neviđeno nepravednim uslovima, ali i da vekovni stav Crkve svoga naroda i ujedno svoje vlastite Crkve doživljava kao pomoć, a ne kao odmaganje i otežavanje ionako preteške situacije".
Bio je duboko blagodaran državnom vrhu Srbije koji, kako je govorio, Srbiji otvara put prema svetu, što se u velikoj meri i postiglo.
"Srbija polako staje na svoje noge i nadamo se da ćemo uz Božju pomoć povratiti mesto i ulogu koji joj pripadaju'', rekao je Irinej početkom ove godine.
Bio je otvoreno zahvalan što, kako je kazivao, ima razumevanja za potrebe Crkve, podsetivši da je u osnovne i srednje škole posle mnogo godina uvedena veronauka, da je sveštenstvo dobilo podršku u socijalnom osiguranju i da se pomaže obnova i izgradnja svetinja.
Patrijarh Irinej je ustoličen nakon smrti patrijarha Pavla, kojeg veliki deo verujućih ljudi, iako zvanično nije proglašen, smatra svecem u vremenu velikih previranja u samoj SPC u kojoj se borio sa projektom koji ima za cilj njeno razbijanje, što je neminovno došlo nakon raspada nekadašnje Jugoslavije.
Govorio je nešto što niko pre njega nije smeo da kaže.
Bio je obradovan izbornim promenama u Crnoj Gori, za čiju je vlast kazao da je "slična Pavelićevoj NDH i gora prema Srbima od osmanlija", a za crnogorskog predsednika Mila Đukanovića je rekao "da kao ustaše proteruje Srbije".
Na obeležavanju 10 godina od proglašenja patrijarhom i 60 godina od kada se zamonašio, patrijarh je ispričao da mu je jedna ugledna ličnost iz Crne Gore govorila da se "ostavi" priče da su Crnogorci Srbi, a da ga je on upitao: "A šta drugo mogu biti nego Srbi''.
Tokom njegovog službovanja proslavljeni su veliki jubileji poput 1700 godina Milanskog edikta, osam vekova Đurđevih stupova, šest vekova Manasije i 800 godina autokefalnosti SPC.
Bio je spreman da prizna da nije lako biti srpski patrijarh, a saradnici bliski njemu znali su da kažu da Irinej, kao poglavar, odgovara današnjem vremenu i da ''brod srpske crkve nosi na najbolji mogući način''.
Tokom ustoličenja u Sabornoj crkvi, kada je uobičajeno da patrijarh pri stupanju na presto iznose svoj program, rekao je da nema svoj program, već da je njegov program, program "svete Crkve".
„Ja sam slab i očekujem da zajedno krmarimo crkvom", kazao je tada.
Patrijarh Irinej se zalagao za pomirenje sa Hrvatima, ali i protivio kanonizaciji Alojzija Stepinca.
Lično nije bio protiv dolaska pape i smtro je da bi to bio veliki korak, ali se držao stava Crkve "da za tu posetu još nije sazrelo".
Patrijarh Irinej rođen je 1930. godine kao Miroslav Gavrilović u selu Vidova, kod Čačka.
Potiče iz čestite seoske porodice - oca Zdravka i majke Milijane. U rodnom selu završio je osnovnu školu, a potom gimnaziju u Čačku. Po završetku gimnazije upisao se i završio Bogosloviju u Prizrenu, gde se sreće sa Gojkom Stojčevićem, potonjim vladikom raško-prizrenskim i patrijarhom srpskim Pavlom.
Po povratku iz vojske ubrzo biva postavljen za profesora Prizrenske bogoslovije. Pre stupanja na dužnost profesora oktobra meseca 1959. godine u manastiru Rakovica, od strane Njegove Svetosti Patrijarha srpskog Germana, prima monaški čin, dobivši crkveno ime Irinej.
Postdiplomske studije završio je u Atini, a od 1969. obavljao je dužnost upravnika monaške škole u Manastiru Ostrog. Ubrzo se vraća u Prizren, gde je kao rektor vodio Prizrensku bogosloviju.
Vladika postaje 1974. godine, kada ga Sveti Arhijerejski Sabor bira za vikarnog episkopa moravičkog.
Godinu dana kasnije izabran je za episkopa niškog. Na vladičanskoj katedri u Nišu provešće narednih 35 godina.
Sa tog mesta zamenio je patrijarha Pavla na mestu duhovnog pastira srpskog naroda.
