Danas je Vrbica - Lazareva subota

U hrišćanstvu današnji praznik označava pobedu života nad smrću; na bogosluženjima se pominju stradanja Hristova i vaskrsnuće Lazarevo kao garancija za vaskrsenje svih vernika.

Lazareva subota je sećanje na događaj u Vitaniji, gde je živeo mladi čovek Lazar sa sestrama Martom i Marijom, koji je sa svim pojedinostima opisao jevanđelist Luka. Na vest o smrti Lazarevoj, kako je zapisano u Jovanovom Jevanđelju, Isus je došao u Vitaniju, gde je njegov prijatelj već četiri dana bio sahranjen.

Došao je do groba, naredio da se skloni grobni kamen i pozvao Lazara da izađe, što je on i učinio, sav uvijen u pogrebne pokrove, kaže predanje koje je preneo sveti Jovan u svom Jevanđelju.

Ovaj događaj smatra se u hrišćanstvu pobedom života nad smrću i nagoveštaj Hristovog stradanja i vaskrsenja, u kome je osnova novozavetne vere.

To poslednje čudo Hristovo, koji se već pročulo po čudesnim isceljenjima i drugim podvizima kojim je potvrđivao snagu potonje vere, ozlojedilo je judejske sveštenike i uzrok je presude na smrt raspećem koju mu je u sredu, u nedelji stradanja, izrekla jevrejska skupština Sinedrion.

Lazar je živeo još trideset godina kao episkop na Kipru, gde ga je posetila i Bogorodica i poklonila mu omofor, njenom rukom izvezen.

Spomen svetog Lazara Četvorodnevnog slavi se od prvih dana hrišćanstva, a njegovo ime je simbolično i na jevrejskom jeziku El-azar znači - Bog je pomogao.

Njegove mošti počivaju danas u Carigradu, gde su prenete 890. godine sa Kipra, odnosno iz Kitona kod Larnake, gde je stajala nadgrobna ploča sa natpisom "Hristov prijatelj".

Na Lazarevu subotu običaj je da se nose grančice vrbe i time simbolično predstavlja svečani Isusov ulazak u Jerusalim, kada su ga dočekali poštovaoci i sledbenici.

U Srpskoj pravoslavnoj crkvi, Vrbica je dečji praznik, jer je Hristos, prema Jevanđelju, ulazeći u Jerusalim rekao: "Pustite decu meni, jer takvih je Carstvo nebesko".

Vrbicu obično u crkvu nose deca u subotu po podne da bi je ostavili u crkvi da se na Cveti, na jutrenju, okadi i očita molitva, a grančice se posle dele narodu.

Na taj praznik se obično bere cveće, ali se ne unosi u kuću, već se drži u dvorištu u posudi sa vodom. Cvećem se rano ujutro kiti kuća, a vodom u kojoj je stajalo, umivaju se ukućani.

Običaj je da se tog dana mladi međusobno daruju cvećem.

S obzirom na to da je ovaj praznik u vreme uskršnjeg posta, crkveno pravilo je da nije dobro na taj dan igrati i pevati.

Naravno, slavska trpeza je uvek posna. Današnji praznik najavljuje sutrašnji - Cveti, kada je Isus Hristos svečano ušao u Jerusalim.

Ove godine, zbog epidemije, sveta bogosluženja prate se putem televizijskog i radio-prenosa i crkvenih internet-stranice.

Vernici mogu sa svojim parohom da se dogovore o terminu pričešća u svom domu.

(RTS)

BEOGRAD: SPC od danas počinje sa obeležavanjem niza značajnih praznika koji prethode Vaskrsu: Lazarevu subotu - Vrbicu, Cveti, Veliki četvrtak, Veliki petak, Veliku (Strasnu) subotu i sam Vaskrs, 19. aprila, koji se slavi tri dana, a pravoslavni vernici u Srbiji neće moći u hramove sve do ponedeljka.

Lazareva subota u narodu poznata je kao Vrbica posvećena vaskrsenju pravednog Lazara iz Vitinije koga je Isus Hristos, prema predanju, vaskrsao iz mrtvih posle četiri dana u grobu je praznik slave mnoge porodoce kao krsnu slavu, a među njima i patrijarh SPC Irinej. 

Na Lazarevu subotu praznuje se posebano i vrlo živopisan običaj poznat pod imenom Vrbica, kada se bere olistalo pruće od vrbe u zamenu za palmine grančice, a deca nose cveće io zvončiće.

U nedelju na Cveti crkva slavi Ulazak Hristov u Jerusalim kao uspomenu na poslednji carski i svečani ulazak Isusa u sveti grad, a pravoslavni vernici u Srbiji neće moći u hramove zbog policijskog časa. 

Oni su u dilemi i kako da na kraju sedmonedeljenog Velikog posta proslave predstojeće praznike i Vaskrs kao centralni događaj Hristove pobede nad smrću i da pritom poštuju mere države, a da ne odstupe od tradicionalnih običaja i verskih načela.

Zato sagovornici Tanjuga koji ne žele da im pominjemo imena, očekuju da se SPC, s obzirom na nove okolnosti i uvođenje produženog policijskog časa vikendom, oglasi i uputi ih kako da zajedno sa crkvom dočekaju najveći hrišćanski praznik.

SPC je krajem marta saopštila da će primeniti preporuke Vlade Srbije vezano za vršenje obreda u verskim objektima i na otvorenom prostoru bez prisustva vernika, ali da neće prekidati služenje liturgije, niti prestati da pričešćuje vernike.

SPC je, takođe, apelovala na vernike starije od 65 godina, kao i mlađe slabijeg opšteg zdravstvenog stanja i slabijeg imuniteta, da se narednih dana i nedelja uzdrže od dolaska u hramove na bogosluženja. Vernicima poručuju da bogosluženja prate putem televizijskog i radio-prenosa i crkvenih internet-stranica, a da se sa svojim parohom blagovremeno dogovore o terminu pričešća u svom domu.

Sveštenici, inače, po kućama pričešćuju stare, nemoćne i bolesne.

Posle Lazareve subote i Cveti, uobičajeno da oni koji su postili mogu da se pričešćuju prva četiri dana Strasne sedmice i to na "pređeosvećenim" liturgijama u ponedeljak, utorak i sredu, kao i na Veliki četvrtak kada se služi litugrija Svetog Vasilija Velikog. 

Na Veliki petak nema liturgije niti pričešća, koja se ponovo služi na Veliku subotu i Vaskrs. 

Takođe, oni koji su postili Veliki post mogu se pričestiti na vaskršnjoj liturgiji u pondelja i utorak, iako su mrsili na Vaskrs.

Na Veliki četvrtak Hristos se sa učenicima vratio u Jerusalim gde je na taj dan bila Tajna večera, kada je Isus ustanovio svetu tajnu pričešća.

Na taj dan uveče, u crkvama se čita 12 odlomaka iz Jevanđelja o stradanju Hristovom.

Veliki petak je dan Hristovog stradananja, kada je osuđen na smrt od strane Rimljana, a na nagovor jevrejskih sveštenika i fariseja. 

Na taj dan se čitaju Carski časovi kojim se na jutrenju podseća na njegovo vođenja na sud ka Pilatu, vreme osude, vreme krsnih stradanja i raspeća na brdu Golgota, a zatim i skidanja tela Hristovog sa krsta večernjom službom na kojoj se iznosi plaštanica na sredinu hrama radi poklonjenja Hristu. 

Prema predanju, u subotu po raspeću su došli prvosveštenici i fariseji kod Pilata da traže od njega da postavi stražu ispred Hristovog groba, jer su se plašili da će neko od Hristovih učenika ukrasti njegovo telo i da će tako narod poverovati da je Isus vaskrsao, kao što je i najavljivao. 

U nedelju je, prema verovanju, Hristos vaskrsao iz mrtvih, pošto je njegov grob ostao prazan i tako pobedio smrt i svim ljudima darovao večni život. 

Za hrišćane je praznik vaskrsenja Hristovog, praznik nad praznicima i događaj koji je pre više od dva milenijuma izmenio istoriju čovečanstva. 

Na taj dan se čita tradicionalna praznična poslanica patrijarha i arhijereja SPC sveštenstvu, monaštvu i vernom narodu. Kod hrišćana je običaj da se za Vaskrs spremaju obojena i šarena jaja, na kojima se crtaju hrišćanska obeležja, a vernici se pozdravljaju sa "Hristos vaskrse! Vaistinu vaskrse!".

Inače, jaje je simbol obnavljanja prirode i života.

(Tanjug)