Tema Dnevnika: Fruška gora kao vojvođanska Toskana
NOVI SAD: U svim dosadašnjim privredno-strateškim analizama i planovima koji su rađeni i pravljeni, kao i u poslednjem “Master planu”, Fruška gora se smatra velikim potencijalom razvoja Vojvodine, odmah iza neprikosnovene poljoprivrede.
Nije taj zaključak nikakva naročita novost ni mudrost, ali bez obzira što se to možda na prvi pogled ne primeti, Fruška gora polako menja svoje lice. Iako sudbine pojedinih fruškogorskih sela nisu baš vesele jer mnoga doživljavaju isto ono što i većina drugih sela u Srbiji, postoji sve više investitora koji ulažu novac u ozbiljne projekte po fruškogorskim brdima, što se da videti tek kad se dublje zađe u njena prostranstva.
Kako je jedina planina usred ravnice i na Fruškoj gori se najviše ulaže u poljoprivredu, i to govore podaci iz svih opština koje se oslanjaju na nju. Investira se najviše u voćarstvo, blago raste broj površina pod voćnjacima i vinogradima, kao i površina koje su zaštićene protivgradnom zaštitom, a beleži se i rast kapaciteta za skladištenje.
Iako će se svaki fruškogorski vinar, voćar, paor ili pčelar verovatno prvo požaliti na opšte uslove u kojima posluje, podaci govore da se kvalitet proizvoda sa Fruške gore iz godine u godinu poboljšava, kao i da se povećava broj proizvoda koji u sebi nose naziv “fruškogorski” ili na kojima se ističe takvo geografsko poreklo, što su, kako kažu u Privrednoj komori, pozitivni pokazatelji za kompletan region. U tome prednjače vinari i pčelari, ali i svi ostali vole da se pohvale da su im proizvodi s Fruške gore.
Uporedo s poljoprivredom, ali nešto manjim intenzitetom rastu i turistički kapaciteti fruškogorskog kraja, a to se posebno odnosi na opštinu Irig u kojoj se nalazi Vrdnik koji konstatno beleži rast broja i domaćih i stranih gostiju. Pogledom s obronaka oko Vrdnika i golim okom je vidljivo da je postao ozbiljan turistički centar. Iako se prvenstveno “proslavio” kao banja i rehabilitacioni centar, izgradnjom novih velikih kompleksa poput “Vrdničke kule”, velikog broja apartmana u okolini i širenjem sadržaja, Vrdnik se sve više nudi i mladima. Takav jedan sadržaj je i adrenalinski park u krošnjama šume na svega stotinak metara od ostataka stare Vrdničke kule, ali i moto kros teren, biciklističke šumske staze, staze za planinarenje i šetnju…
Nisu lepote Fruške gore promakle ni Novaku Đokoviću, koji na Pavlovačkom jezeru gradi vilu za svoju porodicu. To je izazvalo pravi potres u ovom kraju koji je za kratko vreme postao poznat jer su fotografije jezera i okoline brzo obišle svet, a cene nekretnina otišle u nebo. U ovom kraju meštani su za komšiju su dobili Đokoviće, dok se nedaleko od manastira Mala Remeta nadaju da će im u komšiluk stići vrh naše estrade.
Istina je da postoje mesta na Fruškoj gori koja i dalje zaobilaze i investitori i estrada, ali i do njih bi mogao da stigne neki “zamah”. Novi talas koji bi dodatno poboljšao položaj ovog kraja, mogao bi da usledi nakon izgradnje Fruškogorskog koridora čiji se početak očekuje, a koji bi skratio put i dobar deo Fruške gore oslobodio bremena “teškog” saobraćaja. Od države se očekuje i jačanje zaštite kompletnog područja kroz Nacionalni park, ali i druge nadležne službe jer su zagađenje, otpad i seča šume i dalje vodeći “komunalni” problemi. Na državi je i da poradi na kontroli svih vidova eksploatacije, kao i da pronađe novu namenu za kompleks stare Plućne bolnice na Iriškom vencu, objektima sa verovatno najvećim potencijalom na Fruškoj gori koji su napušteni pre više od dve decenije, a za koje Pokrajinski sekretarijat za zdravstvo u poslednje vreme traži trajno rešenje. Za Letenku, koja u prethodnim decenijama postala sinonim za đačke eksurzije je pronađeno i ovo naselje na Fruškoj gori će uskoro biti u potpunsti rekonstruisano.
Srpska pravoslavna crkva sa svojih 16 manastira širom Fruške gore i ranije je bila jedan od “ekonomskih faktora” jer oni već duže vreme “popravljaju prosek” poseta Fruškoj gori, pogotovo kada su jednodnevni izleti u pitanju. Restitucijom Crkvi je nedavno vraćeno i oko 6.000 hektara zemljišta koje je do tada bilo u sklopu Nacionalnog parka Fruška gora, tako da SPC upravlja ogromnom površinom planine. Iz Crkve je ranije najavljeno da se planiraju investicije na Fruškoj gori, odnosno da će se raditi na adaptaciji nekih objekata koji su im vraćeni i otvaranju centara u sklopu SPC. Osim toga u SPC je rečeno da imaju kapacitete da formiraju adekvatan sistem upravljanja imovinom koja im je vraćena na Fruškoj gori i da njihovo preuzimanje površina koje su bile pod upravom Nacionalnog parka neće ostaviti negativne posledice.
Po običaju, negativnih posledica će sigurno biti za dve nedelje kada će se za 1. maj na Frušku goru popeti desetine hiljada ljudi od kojih mnogi sa sobom ostave previše tragova svoje posete. Menjanje tih navika jedan je od osnovnih preduslova da od Fruške gore napravimo vojvođansku verziju Toskane.
Niko Perković
