Novi Bečej šest vekova stariji od starog

„Iako se Bečej s banatske strane Tise zove Novi Bečej, on je skoro šest vekova stariji od nekada Starog, a danas samo Bečeja u Bačkoj“, rekao je istoričar Gradskog muzeja Bečeja Nemanja Karapanyić, a zatim pojasnio da se prvi pisani pomen imena Bečej iz 1091. godine odnosio na naselje s leve strane obale Tise. Naravno, to ne znači da s bačke strane Tise nije bilo naselja. Upravo arheološki nalazi potvrđuju da je na ovom prostoru u kontinuitetu bilo organizovanog života od šestog milenijuma pre nove ere.

U srednjem veku su postojala, čak, tri naselja, i kada su se krajem 16. veka ugasili Botra i Perlek, ostalo je naselje Kovinci, na lokalitetu doskorašnje bečejske pivare. Žitelji tog naselja su zajedno sa Srbima iz Bečeja s banatske strane, koji su bežali od Turaka, krajem 17. i početkom 18. veka osnovali u Bačkoj srednjovekovni Bečej. Koliko god Bačvani žele da je njihova varoš vremešnija, pa su verovatno iz tog razloga dodali prefiks Stari, ipak je Novi Bečej stariji. Kad se priča o Bečeju, najbolje bi bilo da se kaže da li se misli na banatski ili bački.

Dvodnevni saziv arheologa koji izučavaju Srednji vek okupio je 25 stručnjaka iz cele Srbije, koji su imali priliku da se, putem 11 prezentovanih referata, upoznaju sa najnovijim istraživanjima, međusobno razmene iskustva i druže.

Gase se mesta za arheologe



Srpsko arheološko društvo zabrinuto je što se po muzejima i drugim ustanovama gase mesta za arheologe.„Struka nam izumire, a mladi arheolozi vape za poslom. Kako ko od zaposlenih arheologa odlazi u penziju, zbog zakonskih odredbi ne primaju se mladi stručnjaci na njihova mesta, već se ta radna mesta gase. Alarmirali smo nadležne, ali kao da pričamo u vazduh. Ima slučajeva gde se primaju ljudi iz druge struke, što je još gore. Iz tog razloga ima muzeja u Vojvodini koji nemaju arheologa“, ukazala je predsednica srednjovekovne sekcije Srpskog arheološkog društva i viši kustos arheolog Gradskog muzeja Bečej Branislava Mikić Antonić.

Predsednica sekcije, arheolog Branislava Mikić Antonić je podnela dva referata: „Nalazi Velike seobe naroda u Bečeju sa posebnim osvrtom na gepidski grob nađen na lokalitetu Botra – benzinska stanica” i „ Novi nalazi u porti Franjevačkog samostana u Baču”. Između je bilo nekoliko atraktivnih tema, pa se mogla čuti priča o avarskoj sablji iz Dunava, o kojoj je govorio arheolog Muzeja Vojvodine u Novom Sadu Jovan Koledin. Neobjavljene nalaze sa groblja iz 9. i 10 veka u Gornjem Bregu kod Sente prezentovao je Raško Ramadanski, veteran Dragan

Radojević je predstavio srednjovekovnu crkvu u Bačkom Monoštoru – Bartan, a Dušica Veselinov iz Muzeja grada Novog Sada je prezentovala rezultate dvogodišnjih zaštitnih arheoloških iskopavanja na teritoriji Novog Sada od 2013.

Referat Gordane Gavrić i Vojkana Milutinovića je bio posvećen crkvi Svetog Nikole u Boljevcu, Ivana Grujić je približila istraživanje u porti crkve u Novom Goraždu, Mladen Vasiljević i Ana Smuk srednjovekovne crkve na lokalitetu Dvorine na Venčacu u ovoj godini, a Ana Cicović srednjovekovnog Rudnika. Drugog dana rada arheolozi su obišli primer industrijske baštine staru brodsku prevodnicu Šlajz na ušću Velikog bačkog kanala u Tisu kod Bečeja, zatim su prešli reku i na banatskoj strani posetili srednjovekovni manastir Araču.

        V. Jankov