Nedopustivo osporavanje prava Bunjevaca na svoj identitet
koja su u skladu sa relevantnim zakonima Republike Srbije, zaključeno je juče u Novom Sadu na simpozijumu “Kulture i identitet Bunjevaca”.
Simpozijum je održan u zgradi Skupštine Vojvodine, pod pokroviteljstvom Pokrajinskog sekretarijata za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama, a organizovao Muzej Vojvodine, saopštila je Pokrajinska vlada.
Svoja viđenja istorijske sudbine i nacionalnog i kulturnog identiteta Bunjevaca predočilo je više od 30 eminetnih istoričara i drugih naučnih radnika.
“Istrajna borba Bunjevaca za svoj identitet traje svih 330 godina, koliko je prošlo od njihovog dolaska na ove prostore, i to zaslužuje poštovanje i podršku. Kao što je očuvanje srpskog nacionalnog i kulturnog identiteta primarno strateško opredeljenje Pokrajinske vlade, tako ćemo se boriti da se očuvaju i identiteti drugih naroda koji žive u Vojvodini, uključujući, svakako i Bunjevce”, rekao je na otvaranju simpozijuma pokrajinski sekretar za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama Miroslav Štatkić.
Učesnike ovog skupa pozdravili su i zamenik pokrajinskog sekretara za kulturu Nebojša Kuzmanović, pomoćnica pokrajinskog sekretara za obrazovanje, upravu i nacionalne zajednice Milinka Hrćan, akademik Zoran Kovačević i predsednik Nacionalnog saveta bunjevačke nacionalne manjine Suzana Kujundžić-Ostojić.
Stav da je osporavanje prava Bunjevaca na samobitnost nepravedno i nedopustivo se, kako je naglašeno u zaključcima, “posebno odnosi na hrvatsku nacionalnu manjinu u Srbiji i njene predstavnike, kao i na Republiku Hrvatsku”.
Uz konstataciju da su Bunjevci, kao kompaktna etnička grupa u Bačku i Baranju stigli s kraja 17. veka, u zaključcima je naglašeno da su oni, uprkos mađarizaciji, u drugoj polivini 19. veka počeli svoj nacionalni preporod.
U prisajedinjenju vojvođanskih oblasti Kraljevini Srbiji 1918. godine imali su izuzetno značajnu ulogu, da bi između dva svetska rata “preko katoličkog klera, HSS i hrvatske inteligencije koja je u Bačku doseljena iz Zagreba, bili izloženi intenzivnoj hrvatizaciji”.
“Najveći udar na nacionalni identitet, kao i na svoja nacionalna i ljudska prava, Bunjevci su doživeli od kroato-komunističke vlasti socijalističke Jugoslavije, predvođene Josipom Brozom Titom, koja je preko vojvođanske policije, odnosno Odeljenja za unutrašnje poslove Glavnog narodno-oslobodilačkog odbora Vojvodine, zabranila slobodno nacionalno izjašnjavanje Bunjevaca (kao i Šokaca) i naredila da se od 14. maja 1945. godine svi Bunjevci (kao i Šokci) moraju smatrati Hrvatima. Ovaj akt je asimilatorski pravni akt i suštinski je protivustavan, pa ga treba poništiti”, navodi se u zaključcima simpozijuma.
Kategorija “Bunjevac” je, kako se konstatuje, u popisne liste ponovo uvedena tek 1991, da bi se pokazalo da uprkos zabrani ugoj gotovo pet decenija veliki broj Bunjevaca nije zaboravio svoj identitet niti želi da ga se odrekne, kao i da je tako uprkos svim pritiscima i danas.
Administrativno negiranje Bunjevaca i Šokaca i njihovo prisilno tretiranje kao Hrvata posle Drugog svetskog rata je bilo i u funkciji razgraničenja između tadašnjih jugoslovenskih federalnih jedinica Hrvatske i Srbije. Zahvaljujući tome, u korist Hrvata je nasilno promenjena etnička slika pre svega Baranje, što je bio jedan od glavnih elemenata da ona uđe u sastav Hrvatske.
A. S.