Svedočanstvo o naseljavanju i životu Slovaka

 „Iza gora i dolina” naziv je postavke koja od 26. oktobra na sveobuhvatan način predstavlja tri veka od naseljavanja Slovaka na ovim prostorima, čime su u istoriji i kulturi Vojvodine ostavili dubok trag.

Sa samom idejom, a potom i realizacijom izložbene postavke, upoznali su nas muzejski savetnik i etnolog Aleksandar Petijević i viši kustos i etnolog Muzeja Vojvodine Ana Seč Pinćir.

– Prvi put je urađena tako sveobuhvatna, multidisciplinarna i multimedijalna muzejska izložba o Slovacima u Vojvodini – kaže Ana Seč Pinćir, dodajući da se, na neki način, idejno radi o modifikovanom nastavku onoga što je na sličan način započeto 2004. godine projektom „Živeti zajedno”, a nastavljeno pet godina kasnije „Zavičajem na Dunavu”, kada je predstavljen suživot s mađarskom, odnosno nemačkom nacionalnom zajednicom na prostorima današnje Vojvodine. – Ovoga puta Muzej Vojvodine ideju je realizovao u saradnji s Muzejom vojvođanskih Slovaka u Bačkom Petrovcu, Galerijom Matice srpske, Evangeličkom crkvom iz Stare Pazove i Subotičkom biskupijom, a realizaciju je podržala Vlada AP Vojvodine.

Izložba je delo osmoro autora, a uz Anu Seč Pinćir i Aleksandra Petijevića, postavci su doprineli mr Katarina Radisavljević, Tatjana Bugarski, Vojislav Martinov, Mirjana Lakić, Čarna Milinković i Aleksandra Stefanov.

– Zajedničkim radom tima kustosa, etnologa, istoričara i istoričara umetnosti, na izložbi je predstavljena slovačka materijalna, duhovna i kulturna baština, a izlaganjem arhivske građe, muzejskih predmeta i likovnih dela u širem istorijsko-kulturnom kontekstu prikazan je život slovačke etničke grupe u Vojvodini od doseljavanja do danas – kaže Petijević.

Istorijski deo izložbe počinje doseljavanjem i organizacijom života tokom 18. veka, pri čemu je naglasak na versko-školskim aktivnostima. Razvoj kulturnih, privrednih i nacionalnih institucija, kao i isticanje ličnosti značajnih za akademski, politički, kulturni i umetnički život slovačke nacionalne zajednice prikazan je do detalja.

– Važan segment izložbe svakako čini osvetljavanje političko-kulturnih veza Slovaka sa Srbima jer su ih jedne na druge uputili slični nacionalni problemi i stremljenja tokom istorije i zajedničkog života na ovim prostorima – dodao je Petijević.

Posetioci će u slikovitim prikazima svakako moći da uživaju i saznaju mnogo toga, a portret grofa Andrije Hadija (1710–1790) iz futoške Katoličke crkve i njegov šešir, zatim brojne narodne nošnje, lanac za merenje katastarskih parcela, mnoštvo fotografija koje ilustruju svakodnevni život slovačke zajednice i zanimljivi dokumenti i publikacije,  su dobra pozivnica za ovu izložbune. Iz Pedagoške službe napominju da će se do 14. novembra ulaz naplaćivati svakodnevno.  Nakon tog datuma ulaz se neće naplaćivati petkom. Besplatan ulaz biće omogućen osobama s invaliditetom i socijalno ugroženim osobama. 

S. Savić