Do uniforme tri nivoa provere

koje treba da doprinesu poboljšanju kvaliteta u obavljanju policijskih i drugih poslova u MUP-u. Suština novog koncepta je razdvajanje poslova na unutrašnje i policijske, pri čemu je Direkcija policije nadležna za vršenje policijskih i drugih poslova, dok ostale poslove iz delokruga Ministarstva obavljaju sektori.

Napravljena je jasna razlika u ovlašćenjima službenika koji rade na policijskim poslovima – policijska ovlašćenja, i drugih državnih službenika koji obavljaju poslove u vezi s policijskom službom. Unet je pravni osnov za kategorizaciju i razvrstavanje radnih mesta u Ministarstvu na ona koja obavljaju policijski službenici i ona na kojima rade zaposleni u statusu državnih službenika, što će se preciznije razraditi donošenjem uredbe o načelima za unutrašnje uređenje i organizaciju radnih mesta u MUP-u.

Osim zvanja državnih službenika, koji su novina u MUP-u, uvedena su i nova zvanja i činovi policijskih službenika. Zvanja i činovi su podeljeni u tri nivoa: strateški, srednji i operativni. Nomenklatura zvanja i činova je jedan od elemenata sistema karijernog napredovanja. To je nov sistem i podrazumeva više povezanih elemenata kojima se teži ka krajnjem rezultatu, a to je da zaposleni s najboljim rezultatima rada budu na najodgovornijim radnim mestima. Okosnica sistema karijernog napredovanja su uslovi propisani zakonom, čime se diskrecija rukovodilaca svodi na minimum.

Uvodi se konkurs za rukovodeće mesto, čime svi zaposleni dobijaju mogućnost da apliciraju na radno mesto za koje smatraju da imaju odgovarajuće kompetencije. Na taj način onemogućava se napredovanje isključivo po odluci neposredno višeg rukovodioca.

Predlogom novog zakona o policiji uvode se tri nivoa bezbednosne provere za one koji postaju policajci, a prvi put je definisana i njena sadržina, kao i sam postupak. Propisano je i vršenje bezbednosnih provera za policijske službenike, za koje je nužno da tokom trajanja svoje karijere ostanu dosledni poštovanju zakona. Nova rešenja su i u delokrugu Direkcije policije, pri čemu se dosadašnja funkcija planiranja posebno naglašava. Poslovi Direkcije policije se proširuju uvođenjem modela jedinstvenog sistema planiranja.

Poseban deo zakonskog akta su policijska ovlašćenja kao instrumenti koje policijski službenik koristi prilikom obavljanja policijskih poslova. Uređuje se i postupak s nađenim stvarima koji nije regulisan nijednim propisom, tako da je i prijem nađenih stvari propisan kao policijsko ovlašćenje.

Zakon u praksu uvodi nova sredstva prinude, kao što su, recimo, elektrošokeri i druga sredstva kojima se lica privremeno onesposobljavaju. Razlog za uvođenje novih sredstava prinude ogleda se u tome što će postupajući policijski službenik biti u mogućnosti da njihovom primenom, umesto upotrebe vatrenog oružja, postigne isti zakoniti cilj bez nanošenja teških telsnih povreda. Fizičku snagu policija može upotrebiti radi odbijanja napada, savlađivanja otpora ili sprečavanja samopovređivanja lica. Raspršivači s nadražujućim sredstvom mogu se upotrebiti radi odbijanja napada ili savladavanja aktivnog otpora lica. Kao elektromagnetna sredstva navedeni su elektrošokeri i električne palice. Službena palica može se upotrebiti radi odbijanja napada ili savladavanja otpora samo ako je upotreba fizičke snage bezuspešna ili se ne može postići zakoniti cilj.

Policija može upotrebiti i službene pse pod propisanim uslovima primene sredstava prinude, i to samo ako su ispunjeni uslovi za upotrebu fizičke sile, službene palice i vatrenog oružja i ako se uspostavlja narušeni javni red. Službeni psi mogu biti sa zaštitnom korpom i na povocu, ali i bez toga ukoliko to situacija zahteva. Službenog konja policija može upotrebiti kao sredstvo prinude radi uspostavljanja narušenog javnog reda ili zaprečavanja prolaska lica.

Sektor unutrašnje kontrole dobija znatno veća ovlašćenja i predviđa se obavljanje „testova integriteta” i deponovanje imovinskih karata rukovodilaca u MUP-u, s mogućnošću provere i ostalih zaposlenih, čime se značajno podiže nivo kontrole i stepen uvida u podatke o imovinskom stanju zaposlenog u svrhu borbe protiv korupcije. Testovi integriteta, kao metod za razotkrivanje krivičnog dela korupcije i koruptivnog ponašanja službenika, uređuju se podzakonskim aktima.

LJ. Malešević

Poligrafsko ispitivanje

Posebnim članom reguliše se korišćenje poligrafskog ispitivanja. Po njemu, policijski službenik može, uz dobrovoljni pristanak lica od kojeg traži obaveštenje, nad njim primeniti poligrafsko ispitivanje tek pošto ga upozna s radom uređaja i lice za to da pismenu saglasnost.

Poligrafskom ispitivanju ne može se podvrgnuti lice koje je pod uticajem alkohola, opojnih droga ili drugih psihoaktivnih supstanci, koje ima ozbiljna srčana oboljenja ili respiratorne smetnje, lice u izrazito stresnom stanju, koje je pod dejstvom lekova za smirenje, koje pokazuje vidljive znake duševne bolesti, koje oseća intenzivan fizički bol, trudnica i porodilja i lice koje nije navršilo 14 godina života.